Cultureel responsief lesgeven zorgt voor kansengelijkheid

NEOS Cultuuronderwijs werkt nauw samen met de culturele aanbieders uit de stad. Denk hierbij aan Kunsthal KAdE, Mondriaanhuis, Museum Flehite, Nationaal Monument Kamp Amersfoort of De Lieve Vrouw. Samen blijven we in gesprek hoe we het aanbod in onze regio kwalitatief kunnen blijven verbeteren. Een belangrijke pijler om de kwaliteit van het educatief aanbod te waarborgen is diversiteit en inclusie. Wat kunnen aanbieders doen om meer inclusief te zijn en leerlingen met verschillende achtergronden aan te kunnen spreken? 

Culturele schatten

Met de educatoren van de aanbieders volgden de adviseurs van NEOS eind oktober een training cultureel responsief lesgeven (CRL) van Sabrina Alhanachi, die op dit onderwerp promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sabrina omschrijft cultureel responsief lesgeven als ‘een benadering waarbij je put uit de culturele schatten die je leerlingen meenemen.’ Hierbij hou je als (kunst)docent rekening met de verschillende ervaringen, voorkennis, perspectieven, normen en waarden van alle leerlingen.

Ook in het cultuuronderwijs kan deze aanpak zorgen voor bijzondere resultaten. Wanneer een klas een museum of een theatervoorstelling bezoekt, is er meteen een duidelijk verschil merkbaar tussen leerlingen voor wie dit iets vanzelfsprekends is en voor wie niet. Maar iedere leerlingen neemt toch zijn eigen ervaring, ideeën en cultuur met zich mee, die het bezoek voor iedereen kunnen verrijken. Het is aan de kunstvakdocent om dat naar boven te halen. 

Competenties en implementatie

Tijdens haar presentatie nam Sabrina ons mee in haar onderzoek en haar belangrijkste conclusies. Kansenongelijkheid in het onderwijs ontstaat door zaken als blindheid voor culturele verschillen, lage verwachtingen en een hardnekkig geloof in meritocratie. Hierdoor vinden kinderen met aan andere achtergrond minder makkelijk aansluiting bij de lessen en raken ze sneller achter. Cultureel responsief lesgeven biedt hier een mooie oplossing voor. 

Cultureel responsief lesgeven vraagt om bepaalde competenties bij een docent. Sabrina onderstreepte onder andere het belang van egalitaire opvattingen, een open en initiatiefrijke houding, kennis van verschillende culturen en wat die kunnen bijdragen aan het onderwijs, en het vermogen om een ander perspectief aan te nemen. En dat zit hem soms al in hele kleine dingen. Denk eens aan een tajine in de speelkeuken of een diverser aanbod van kinderliedjes.

Bewustwording en de juiste houding

Ook noemde Sabrina enkele belangrijke voorwaarden om cultureel responsief lesgeven succesvol te implementeren in een school of bij een culturele instelling. Dit gaat niet vanzelf. Het vraagt om een proces van bewustwording, het vinden van de juiste houding en nieuwe kennis opdoen. Nadenken over culturele responsiviteit in je les, doe je volgens Sabrina door kritisch les te kijken naar een bestaande en deze aan te passen, of door nieuwe ideeën op papier te zetten. 

Inclusief cultureel aanbod

NEOS streeft te handelen naar de code diversiteit en inclusie. Dat kunnen we echter niet alleen. Door afgelopen zomer tijdens de NEOS Zomeracademie onze docenten al met Cultureel Responsief Lesgeven kennis te laten maken en nu de culturele aanbieders waarmee we werken hopen we mooie stappen te maken in het culturele veld die ook naar scholen toe zullen uitvloeien. Benieuwd wat cultureel responsief lesgeven voor jouw school kan betekenen en opzoek naar inspiratie? We denken graag mee.