Kunst in tijden van polarisatie
Kan kunsteducatie helpen om jongeren genuanceerd in gesprek te laten gaan over complexe onderwerpen en taboes? Tijdens deze inspiratiebijeenkomst verkennen we de kracht van kunst bij het werken aan onderling begrip en empathie op school.
Net als in de samenleving is er ook op scholen een toename merkbaar in extreem gedachtegoed en zwart-witdenken. Gesprekken over gevoelige maatschappelijke onderwerpen kunnen soms heftige emoties oproepen.
Kan cultuuronderwijs gevoelige onderwerpen op een veilige manier bespreekbaar maken? En juist empathie en begrip bevorderen? We verkennen het samen op woensdag 13 november.
Praktische informatie
Doelgroep: cultuurcoördinatoren, (kunstvak)docenten en culturele instellingen in de Provincie Utrecht
In samenwerking met: Kunst Centraal en Cultuur & School Utrecht
Datum: woensdag 13 november 2024
Tijd: 14:00 – 17:30 (inloop vanaf 13:30)
Locatie: Eemklooster in Amersfoort: Daam Fockemalaan 22
Prijs: gratis
Programma
13:30: Inloop bij Het Smaakstation
Bij binnenkomst word je verwelkomd door Het Smaakstation van Isis Peene. Een interactieve installatie waar jongeren hun ‘mening kunnen tappen’. Iris ontwikkelde deze installatie met de vraag: hoe kan ik jongeren stimuleren hun eerlijke mening te geven binnen hun eigen groep en open te staan voor die van een ander? Met het Smaakstation maakt zij de diversiteit in een groep zichtbaar.
14:00: Opening
Keynote: Jacqueline Kleijer
Sociale media zetten de verhoudingen tussen verschillende groepen op scherp. Ook in de klas liggen sommige zaken zo gevoelig dat ze soms nauwelijks te bespreken zijn. Wat doet de online wereld met jongeren? We werpen samen een blik op de geschiedenis en de rol van kunst. Wat leert dat ons en hoe kan kunsteducatie bijdragen aan het tegengaan van polarisatie?
Jacqueline Kleijer specialiseerde zich na haar loopbaan als therapeutisch hulpverlener in online media en de thema’s identiteit, seksualiteit en beïnvloeding. Ze geeft les, lezingen, training en advies en ontwikkelt lesmateriaal, projecten en programma’s. Binnen de master Zorgethiek en Beleid aan de Universiteit voor Humanistiek onderzoekt ze de invloed van radicaal-rechtse influencers op de huidige jonge generatie.
15:00: Ronde 1: keuze tussen drie sessies
- 1A – Het Smaakstation
Ontdek in deze sessie Het Smaakstation van Isis Peene: een interactieve installatie die verschillende meningen bespreekbaar maakt en je uitdaagt je eigen mening en die van anderen te bevragen. We verkennen hoe we met jongeren in een steeds meer polariserende samenleving verschillen bespreekbaar kunnen maken, ruimte kunnen bieden voor genuanceerde meningen en op een leuke en laagdrempelige manier elkaars standpunten kunnen ontdekken. - 1B – Filmhub Midden
Hoe zet je film in om in jouw klas het gesprek aan te gaan over beeldvorming en vooroordelen? Tijdens deze workshop krijg je tools hoe jij jouw leerlingen aan de hand van film laat reflecteren op hun opvattingen over zichzelf en anderen. De workshop wordt gegeven door twee bevlogen leraren die regelmatig film inzetten in hun lessen. Niels Hexspoor is leraar filosofie, verkozen tot Filmleraar van het Jaar (regio Midden) en heeft een hand-out ontwikkeld over hoe je gesprekken over moeilijke onderwerpen in de klas kunt begeleiden. Caroline Wisse is leraar Nederlands met een post-HBO in filmeducatie en is filmdocent in residence bij Filmhub Midden. - 1C – LKCA en Wicked Arts Assignments
Activistische kunst als aanjager van kritische creativiteit. Tijdens deze workshop leer je wat Wicked Arts Assignments zijn en hoe je deze moet ontwerpen. Aan de hand van hedendaagse kunstvoorbeelden ga je aan de slag met het ontwerpen Wicked Arts Assignments om zo met je leerlingen op een kritische manier creativiteit in te zetten om polarisatie bespreekbaar te maken.Deze deelsessie wordt verzorgd door Arida Bandringa-Hendriks.
16:00: Ronde 2: keuze tussen drie sessies
- 2A – Ode aan de twijfel
Moet je over alles je mening klaar hebben of is er ook ruimte voor twijfel? ‘Ode aan de Twijfel’ is een kunsteducatief programma voor het voortgezet onderwijs, musea en kunstinstellingen. Het programma belicht de waarde van twijfel vanuit kunst, filosofie en vanuit de visie van jongeren. Samen met professionele kunstenaars en filosofen maken we een programma op maat. Tijdens de conferentie nemen initiatiefnemers Madelinde Hageman en Saskia van Broekhoven je mee en tonen we de waarde van de twijfel met voorbeelden uit de praktijk. - 2B – Live your story
Met Live your story gaan jongeren een eerlijk gesprek aan over hoe theater kan verbinden, maar ook over het risico dat het juist polariserend kan werken. Er worden enkele scènes getoond en er vindt een gesprek plaats over wat een passende manier is om onderwerpen die gevoelig liggen aan te kaarten. Laten we het hebben over hoe theater kan bijdragen aan het creëren van meer empathie en een fijnere leefwereld voor scholieren! Deze deelsessie wordt verzorgd door Riff Roozeberg. - 2C – Erfgoed
Erfgoed is niet neutraal. Mensen geven steeds opnieuw betekenis aan de wereld om zich heen. Er zijn altijd meerdere perspectieven, invalshoeken, belangen en emoties die naast elkaar bestaan. Het komt nogal eens voor dat dat schuurt. Want wat bewaren we? Voor wie? Welke betekenis geven we eraan? En wie bepaalt dat? Erfgoededucatie gaat over het ontwikkelen van een genuanceerde en open blik, het omgaan met complexiteit en het uitstellen van een oordeel. In de deelsessie ‘Erfgoed en polarisatie’ oefen je aan de hand van een exemplarisch voorbeeld met het naast elkaar zetten van verschillende perspectieven en het in dialoog blijven met elkaar. In de brede waaier aan grijstinten hoeven standpunten niet hetzelfde te blijven. Deze deelsessie wordt verzorgd door Dorien Wijstma van Landschap Erfgoed Utrecht.
17:00-18:00: Wrap up met zoophis. en borrel
zoophis. onderzoekt de wereld om zich heen. vanuit een nieuwsgierige open blik, worden tastbare teksten geschreven. zoophis. visualiseert en componeert diens gedachtengoed in ruimtelijk tooneel. diens kunst is een belevenis, waarin je aan de hand wordt meegenomen in het grijze gebied.
Fotografie: Linda Bouritius Photography